Peize
Peize: je bent voor mij veel meer dan een esdorp in de kop van Drenthe, waar ik mijn tienerjaren doorbracht. Onlangs stond je nog volop in de belangstelling van wielrenners toen de UCI besloot om de start en finish van de Gravel One Fify in jouw dorp te laten plaatsvinden. Vijf eeuwen geleden was je ook een periode helemaal in. Niet vanwege een wedstrijd maar een plant zorgde daarvoor. Om precies te zijn de hop. Het was Otto ter Hansouwe, bierbrouwer in Groningen, die zijn oog op jouw landerijen liet vallen. Daar startte hij in de vijftiende eeuw met het verbouwen van de hopplant waarvan de bloemen, de hopbellen, na het oogsten en drogen terug naar Groningen gingen en werden gebruikt bij het brouwen van bier. De functie van de hopbellen? Ze zorgen ervoor dat dit drankje net iets lekkerder smaakt.
Er was in die tijd veel vraag naar hop door het slechte drinkwater in de stad. Als alternatief dronken volwassenen en kinderen hopbier. In de middeleeuwen de normaalste zaak van de wereld, daar kunnen we ons nu geen voorstelling meer bij maken. Kanttekening is wel dat er toen veel minder alcohol in het bier zat. Nergens anders werd er meer hop verbouwd dan binnen jouw gemeentegrens. Het zette je niet alleen in Nederland lange tijd op de kaart maar ook daarbuiten zoals in Engeland en Duitsland waar jouw hop ook de biertjes daar verfraaide. Het einde kwam in zicht toen de VOC koffie en thee introduceerde en het drinkwater schoner werd. Toen was de hype van de hop over en gingen ze op jouw landerijen over op graan en veeteelt. Daarmee werd je weer een gewoon dorp met boerderijen, een kerk, een molen en een paar cafés.
Voor mij ben je mijn hele leven veel meer dan een gewoon dorp. Niet alleen omdat ik er zelf kort woonde. Het komt vooral omdat een deel van mijn familiegeschiedenis er verborgen ligt. Een paar eeuwen na het bieravontuur besloot de familie van mijn moederskant om er zich te settelen. Mijn overgrootouders betrokken een boerderij aan de Molenweg, waar later ook mijn grootouders gingen wonen. Mijn moeder en tante brachten er hun jeugd en tienerjaren door. Tot eind jaren tachtig was de boerderij in familiehanden. Ik ben er ontelbare keren geweest en kende nagenoeg elke plek op mijn duimpje. De koestal, de hooischuur en de deel waren favoriete plekken om te spelen of om te verstoppen. In de moestuin en fruitboomgaard was het vooral fijn vertoeven als de aardbeien rijp waren en de bonen geplukt mochten worden. In het woonhuis verbleven we voornamelijk in de achterkamer omdat de voorkamer voor bijzondere gelegenheden was. Daar blonken de houten meubels en stond het porseleinen servies eindeloos te wachten op afnemers.
De boerderij is helaas geen familiebezit meer maar staat er nog wel. Mijn ouders wonen er vlakbij. Het is heerlijk om meerdere keren per jaar naar jouw dorp terug te keren. Het gevoel wordt met het jaar sterker. Vorige week was ik er weer een paar dagen. Een wandeling door het dorp om met mijn moeder herinneringen op te halen behoorde ook tot het programma. We passeerden straten met klassieke dorpsnamen als Hoofdstraat, Brinkweg, Raadhuisstraat, Burchtlaan en Molenpad. Veel is veranderd en verdwenen aldus mijn moeder. Aan de rand van het dorp zijn nieuwe wijken herrezen. Het centrum is gelukkig nog deels in tact met de Middeleeuwse Johanneskerk, het café pal ernaast, de korenmolen en een aantal monumentale boerderijen. En niet te vergeten het Gemeentehuis uit 1811, waar mijn ouders in mei 1970 elkaar het ja-woord gaven.
En ook het bier is gebleven. In 1989 is men opnieuw begonnen met het brouwen van Peizer hopbelbier, toen was er even een tijd niks maar onlangs is het oude recept weer nieuw leven ingeblazen. Dus er is weer Peizer Hopbel bier verkrijgbaar bij, hoe kan het ook anders, de Peizer Hopbel. En weet je wat ik ook zo bijzonder aan je vind? Dat je sinds de jaren zestig een openlucht zwembad hebt. Toen ik in het dorp kwam wonen was het even spannend of het zwembad mocht blijven. Tientallen vrijwilligers zetten zich voor het behoud in. Met de slogan ‘Peize heeft het en houdt het: een openluchtzwembad’ werd de gemeenteraad overtuigd. Gelukkig maar want met het warme weer kon ik eindelijk weer eens een plons nemen in een buitenbad.
Wil je Peize ook ontdekken? Kom gerust langs en wandel of fiets door het centrum. Bezoek café en slijterij Ensing ( https://www.cafe-ensing.nl) of drink koffie bij dagbesteding Ons T hoes ( https://dagbestedingonsthoes.nl). Eten en drinken kan Bij Boon (https://bij-boon.nl) en de Peizer Hopbel (https://depeizerhopbel.nl) . Logeren is mogelijk bij camping de Hoppenhof ( https://www.campinghoppenhof.nl) en bij B&B bij Boon.
Of bezoek in de zomer het openluchtzwembad (https://www.zomerbadpeize.nl). Peize is ook een mooie uitvalsbasis om het buitengebied te ontdekken zoals de Onlanden. Dit prachtige natuurgebied van Staatsbosbeheer ligt tussen Peize en Groningen https://www.deonlanden.nl. Of pak één van de diverse fietsroutes in de omgeving Roden, Norg en/of Eelde-Paterswolde. Grotere plaats bezoeken? Ook Assen en Groningen liggen binnen handbereik. Eerstvolgende feest in Peize is de Peizer Jaarmarkt. Die vindt op zaterdag 17 augustus plaats. Voor meer informatie kijk op https://ditispeize.nl
