Schrijversfestival
Een tijdje terug kreeg ik de vraag of ik op het Schrijversfestival van Oegstgeest schrijfster Merlyn Frank wilde interviewen. Een vrouw met een bijzonder levensverhaal die daar op een bijzondere manier mee omgaat, was de aanvullende info die ik erbij kreeg. Op 12 oktober zat ik aan haar keukentafel om kennis te maken. Ze excuseerde zich nog voordat we goed en wel waren begonnen. ‘Ik heb heel veel aan mijn hoofd en sinds zaterdag nauwelijks een oog dicht gedaan. Een deel van mijn familie woont in Israël. Ze zijn ontzettend bang en ik ook. Ze hadden ons destijds een veilige plek beloofd maar die is er niet meer’. Pas later zou ik snappen waarom dit voor haar zo belangrijk is.
Ik stelde wat vragen om een beeld te schetsen waar we het over konden hebben tijdens ons interview. Zij vertelde haar levensverhaal waar ik steeds stiller van werd. Hoe ze op 25 mei 1943 samen met haar ouders en babybroertje in de trein stapte die hen van Amsterdam naar Westerbork zou brengen. Hoe als een wonder de trein bij Utrecht abrupt tot stilstand kwam, een man en vrouw voor het raam verschenen en gebaren maakten richting de uitgang. Hoe haar moeder Koosje zonder overleg met haar vader Ab opstond en met de baby naar de uitgang liep, gevolgd door Merlyn en haar poppenkoffertje. In een flits tilden de man en vrouw hen uit de trein en renden snel richting de fietsenstalling. De trein reed verder, haar broertje ging met de vrouw naar links en zij met de man naar rechts. Van het ene op het andere moment alleen op de wereld. Beide kwamen in verschillende pleeggezinnen terecht. Merlyn bleef hopen dat haar ouders nog ergens waren. Misschien wel verdwaald in de bossen van Polen. Elke keer als de deurbel klonk veerde ze op bij de gedachte dat ze ineens voor de deur stonden. Ze kwamen niet en zouden nooit komen. Ab en Koosje Frank gingen op 13 juli met de trein van Westerbork naar Sobibor en vonden vlak na aankomst de dood.
De behoefte om te schrijven kwam pas decennia later toen ze een zoektocht begon naar haar ouders ‘om ze op een andere manier weer tot leven te brengen’. Via gesprekken met vrienden en documenten reconstrueerde ze het leven van haar moeder wat resulteerde in het prachtige boek Koosje, een dinsdagskind. Er volgden nog drie boeken: Vliegende kiep, Ver weg en heel dichtbij en recent Terugblik. We spraken over de functie van taal, het proces van schrijven en nog zoveel meer. En toen was het tijd om naar huis te gaan.
We troffen elkaar afgelopen zondag weer tijdens het Schrijversfestival. Het werd een intiem interview over leven en overleven waarin schrijven een belangrijke functie vervulde en nog steeds vervult. Schrijven doet ze nog steeds graag maar vertellen ook. Als vrijwilliger van het studiecentrum Kamp Westerbork bezoekt ze regelmatig scholen. Een bijzonder verhaal van een bijzondere vrouw, dat zoveel jaar later nog raakt. Meer weten? In 2019 verscheen de verhalenreeks In de onderduik en daarna https://geschiedenismagazine.nl/merlyn-frank.
November 2024